سال ۱۴۰۳ برای مسعود پزشکیان قرار نبود در پاستور سپری شود، او رای تبریزی‌ها را گرفته بود و قرار بود برای پنجمین دوره، روزگارِ سیاست‌ورزی‌اش را در صندلی‌های سبز پارلمان سپری کند. اما یک «سقوط» ورق‌ها را در سیاست ایران برگرداند، تا ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی، سه‌ساله به خط پایان برسد و مسعود پزشکیان به جای بهارستان راهی پاستور شود. اتفاقی عجیب در سالی عجیب‌تر که با حمله اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران آغاز شده بود و تنش آ‌ن‌قدر بالا گرفت که تهران نیز برای اولین‌بار موشک‌هایش را به آسمان تل‌آویو فرستاد.

سقوط بالگرد رئیس دولت سیزدهم، شوک غیرمترقبه‌ای بود که گزینه انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری را پیش‌روی نظام گذاشت؛ انتخاباتی دومرحله‌ای با مشارکتی نگران‌کننده. خروجی این انتخابات، به‌‌رغم دوپینگ‌های چندجانبه سعید جلیلی، «مسعود پزشکیان» شد با وعده‌هایی که برای تحقق آنها «گردن» گرو گذاشته است.

پزشکیان بداقبال‌تر از روحانی؟

اما اگر حسن روحانی بعد از یک دوره پررونق و طلایی، در دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش با دوگانه ترامپ-کرونا یکی از بداقبال‌ترین روسای جمهوری ایران شد، مسعود پزشکیان از همان روز تحلیفش اسیر این بدشانسی شد تا یک ریاست‌جمهوری در خوف و رجا را آغاز کند. شب‌هایی که چشم‌ها نخوابید تا ببینند
حمله‌ای می‌شود یا نه و روزهایی که در بلاتکلیفی گذشت و البته تکرار مداوم یک سوال؛ «جنگ می‌شود؟»

دولت تازه روی کارآمده‌ای که با بازگرداندن تیم دیپلماسی روحانی و تاکید بر کاهش تنش‌های خارجی، تعامل سازنده با جهان و نرفتن به سمت جنگ تلاش دارد زمینه حل‌وفصل چالش‌های اقتصادی را فراهم کند.

هرچند بنابر نظر تحلیلگران حوزه سیاست خارجی، جنگ با ایران قابل مقایسه با دیگر جنگ‌هایی که اسرائیل خود را وارد آن کرده نیست اما شرایط «نه جنگ، نه صلح» مسیر حرکتی دولت را خاصه در بعد اقتصادی دچار چالش‌های جدی کرده است و بنا به گفته حسن روحانی، دولت مسعود پزشکیان با شرایطی کار خود را آغاز کرده است که حتی سخت‌تر از زمان آغاز به کار دولت او در سال ۱۳۹۲ است.

میراث رئیسی و یک شرایط سخت

سال ۱۳۹۲ که روحانی دولت را از محمود احمدی‌نژاد تحویل گرفت، کشور در بعد خارجی با تحریم‌های شورای امنیت روبه‌رو بود و در سطح داخلی همچنان کشور اسیر نزاع‌های بعد از انتخابات ۱۳۸۸ بود، با وجود این روحانی شرایط آن روزها را به دشواری این روزهای دولت پزشکیان نمی‌داند.

پزشکیان میراث‌دار دولتی شده است که سه سال سیاست خارجی آن قفل شده بود و شاخص‌های اقتصادی نیز روایتگر بحران‌ها و ابرچالش‌های اقتصادی است. از سوی دیگر بحران‌های اجتماعی و فرهنگیِ عمیق‌شده ناشی از افراط‌گرایی و خالص‌سازی، دولت را با انتظارات تورمی زیادی برای حل‌وفصل این تنش‌های داخلی روبه‌رو کرده است؛ «یک شرایط سخت».

باز کردن زنجیر تحریم‌ها و حرکت به سمت اصلاحات سخت

گشایش‌های بزرگ در اقتصاد بدون تغییر در سیاست خارجی امکان‌پذیر نیست. بنا به اذعان تحلیلگران، «سیاست موازنه» باید مبنای حرکت قرار گیرد و نگاه به شرق و غرب با هم دنبال شود.
غلامحسین کرباسچی، استاندار دولت هاشمی و شهردار پیشین تهران، اداره روزمره کشور را یک خطر جدی می‌داند و تاکید بر یک «دیپلماسی فعال» دارد که از مسیر آن بتوان فشارهای اقتصادی به مردم را کاهش داد. او حرکت به سمت اصلاحات سخت را ضروری می‌داند و نه‌ فقط دولت،که همه نهادهای حاکمیتی باید چشم خود را به روی واقعیت‌ها باز کنند و کشور به سمت اصلاحات حرکت کند.

کرباسچی: «اداره روزمره کشور» یک خطر جدی است

کرباسچی «اداره روزمره» کشور را یک خطر جدی می‌داند و معتقد است، این حالت ابهام و عدم اطمینانی که بر کشور حاکم شده است باعث شده کار اساسی صورت نگیرد، یک روز افزایش قیمت مواد غذایی را شاهد هستیم، یک روز دیگر دارو گران می‌شود، با بحث‌های تورمی درگیر هستیم و این روزمره اداره شدن، کشور را به سمت فرسایش بیشتر می‌برد.

کرباسچی میراث‌های باقی‌مانده از دولت سیزدهم برای دولت پزشکیان را چالش‌برانگیز می‌داند و می‌گوید؛ «هم مسائل گذشته شرایط را برای ایران پیچیده کرده و روزبه‌روز هم پیچیده‌تر می‌کند،

اما آیا دولت پزشکیان تن به اصلاحات سخت خواهد داد؟ آیا نهادهای حاکمیتی کنار دولت برای این اصلاحات سخت خواهند ایستاد؟