تکتم نیوز/با ورود درگیری‌های نظامی ایران و اسرائیل به دومین هفته، تحرکات دیپلماتیک در پایتخت‌های غربی افزایش یافته است. در حالی‌که بسیاری از کشورها تلاش دارند آتش جنگ را خاموش کنند، همچنان نشانه‌های مشخصی از موفقیت این تلاش‌ها دیده نمی‌شود.
در این میان، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده دونالد ترامپ نسبت به بازگشت به میز مذاکره با ایران امیدوار است. با این حال، تأکید کرده نمی‌تواند درباره امکان برقراری آتش‌بس میان تهران و تل‌آویو اظهارنظر قطعی داشته باشد.
از سوی دیگر، تهران نیز موضع خود را به‌صراحت اعلام کرده است: تا زمانی که حملات اسرائیل متوقف نشود، مذاکره‌ای با واشینگتن در کار نخواهد بود.
ژنو؛ تلاش برای دیپلماسی، نه توقف جنگ
روز گذشته، عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت خارجه ایران، در ژنو با وزرای خارجه بریتانیا، آلمان و فرانسه دیدار و گفتگو کرد. هرچند هدف از این نشست، یافتن راهکاری برای مهار تنش‌ها عنوان شده، اما به نظر می‌رسد نقطه اصلی اختلاف همچنان باقی است.
اروپایی‌ها از تهران خواسته‌اند با نشان دادن انعطاف، فضای گفتگو با آمریکا را باز نگه دارد؛ اما عراقچی تأکید کرده است که تا زمان ادامه حملات نظامی اسرائیل، هیچ ارتباط مستقیمی میان ایران و ایالات متحده برقرار نخواهد شد.
نشست شورای امنیت؛ تکرار جلسات بی‌نتیجه
همزمان با تلاش‌های منطقه‌ای و دوجانبه، شورای امنیت سازمان ملل نیز نشستی اضطراری برگزار کرد. این جلسه که با حضور نمایندگان ایران، آمریکا، اسرائیل و کشورهای عضو دائم برگزار شد، بدون صدور قطعنامه به کار خود پایان داد.
طبق گزارش‌ها، آمریکا از صدور هرگونه بیانیه‌ای که به طور مستقیم اسرائیل را محکوم کند، جلوگیری کرده است. در مقابل، چین و روسیه خواستار آتش‌بس فوری و بی‌قید و شرط شده‌اند. اما همچون دفعات پیشین، جلسه بیشتر به ابراز نگرانی محدود شد و تصمیم الزام‌آوری اتخاذ نشد.
واشینگتن و سیاست گام‌به‌گام ترامپ
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در آخرین موضع‌گیری خود گفته ترامپ همچنان به امکان یک «گشایش دیپلماتیک» با ایران خوش‌بین است. او اعلام کرده ممکن است رئیس‌جمهور آمریکا ظرف دو هفته آینده، طرحی مشخص برای گفت‌وگو با تهران ارائه دهد.
در عین حال، ترامپ گفته است بررسی آتش‌بس را «بسته به شرایط میدانی» می‌داند. او همچنین مدعی شده اسرائیل در روند تضعیف زیرساخت‌های هسته‌ای ایران به «پیشرفت‌هایی جدی» دست یافته است.
این اظهارات در حالی است که از منظر تهران، آمریکا با حمایت بی‌واسطه از عملیات نظامی اسرائیل، جایگاهی در مسیر دیپلماسی ندارد.
خط قرمز ایران برای بازگشت به گفتگو
مقامات جمهوری اسلامی تأکید کرده‌اند که تا زمان توقف کامل تجاوزهای نظامی اسرائیل، زمینه‌ای برای آغاز مذاکره وجود ندارد. تهران بر این باور است که طرح موضوع مذاکره از سوی آمریکا بیشتر با هدف کاهش فشارهای جهانی بر اسرائیل صورت می‌گیرد و نه نشانه‌ای از تغییر واقعی در سیاست واشینگتن.
در عین حال، تهران مذاکره با اروپا را ادامه می‌دهد و به آن به‌عنوان کانال بالقوه‌ای برای پیشبرد مسیر سیاسی نگاه می‌کند. اما بی‌اعتمادی نسبت به قدرت عملی اروپا در مهار اسرائیل همچنان بالاست.
دیپلماسی در بن‌بست؟
با گذشت دو هفته از آغاز بحران، موضع ایران روشن و صریح است: پایان حملات پیش‌شرط آغاز هر مذاکره‌ای است. در مقابل، ترامپ هنوز در حال سبک‌سنگین کردن گزینه‌هاست و تصمیم‌گیری درباره ورود جدی‌تر به ماجرا یا حمایت از آتش‌بس را به آینده موکول کرده است.
اروپا اگرچه فعال‌تر از گذشته وارد عمل شده، اما نه اسرائیل به توصیه‌های آنها اعتنایی دارد و نه آمریکا اجازه داده شورای امنیت نقش مؤثری ایفا کند. برخی کشورها مانند آلمان نیز مواضعی متناقض اتخاذ کرده‌اند که تأثیر تلاش‌های جمعی را کاهش داده است.
در این شرایط، هرچند تحرکات دیپلماتیک پررنگ‌تر شده، اما در عمل تغییری در وضعیت میدانی ایجاد نشده است. آتش‌بس همچنان دور از دسترس است و چشم‌انداز بازگشت به دیپلماسی همچنان زیر سایه‌ سنگین جنگ و بی‌اعتمادی، مبهم مانده است.