تکتم نیوز/با وجود افزایش سقف کارت هدیه و برداشت وجه نقد توسط بانک مرکزی در روزهای پایانی سال جاری، تورم و کاهش ارزش ریال سبب شده‌اند که اسکناس‌های رایج در کشور کاربرد چندانی در تراکنش‌های روزمره نداشته باشند. در چنین شرایطی، عرضه اسکناس‌های درشت می‌تواند تا حدودی راهگشا باشد.
همزمان با روزهای پایانی سال جاری بانک مرکزی اعلام کرده است که سقف برداشت پول نقد از ۲۰۰هزار تومان به ۳۰۰هزار تومان و سقف میزان کارت‌های هدیه از ۲میلیون تومان به ۵میلیون تومان افزایش یافته است. در سال‌های گذشته تورم‌های بالا و مزمن موجب شده ارزش ریال و قدرت خرید ایرانیان به صورت چشمگیری کاهش یابد. بنابراین اگر در روزهای پایانی سال گشت‌وگذاری در بازارهای بزرگ شهرها داشته باشید، متوجه خواهید شد که بازارها به دلیل کاهش تقاضای مردم، رونق سال‌های گذشته را نداشته و افرادی هم که مشغول خرید هستند از پول نقد استفاده نمی‌کنند.
کاهش سالانه ارزش ریال، به‌همراه‌عدم وجود اسکناس‌های درشت متناسب با واقعیت‌های قیمت‌ها در ایران موجب شده پول نقد دیگر کاربرد زیادی در تراکنش‌های مربوط به اقلام مصرفی و حتی رسومات رایج مانند اعطای هدیه نداشته باشد. در چنین شرایطی اگر افرادی به دلایلی قصد استفاده از پول نقد را نیز داشته باشند، امکان این کار را به دلایلی مانند چالش‌های مربوط به دریافت وجه نقد (سقف دریافت وجه) و همچنین چالش‌های مربوط به پرداخت با پول نقد (هزینه‌های زمانی مربوط به محاسبه پول نقد با اسکناس‌های خرد به دلیل حجم بالای آن) ندارند. به همین دلیل کارشناسان معتقدند که افزایش سقف دریافت وجه نقد و همچنین سقف دریافت کارت هدیه راهگشا نبوده و بانک مرکزی باید در زمینه تولید عرضه اسکناس‌های درشت که با واقعیت قیمت‌ها در اقتصاد کشور تناسب داشته باشد اقدام کند.
روز گذشته بانک مرکزی اعلام کرد که در پاسخ به درخواست بانک‌های کشور، سقف صدور کارت هدیه بانکی را از ۲میلیون تومان به ۵میلیون تومان افزایش داده است. همچنین این نهاد اعلام کرده است که هدف اصلی این تصمیم، ساده‌تر کردن استفاده از کارت‌های هدیه برای مردم است. علاوه بر این، بانک مرکزی در روزهای گذشته اعلام کرد که به منظور پوشش نیازهای شهروندان در جهت دریافت وجه نقد، سقف برداشت از پایانه‌های خودپرداز از ۲۵ اسفند سال جاری تا ۲۰ فروردین‌ماه سال آینده از ۲۰۰هزار تومان به ۳۰۰هزار تومان افزایش خواهد یافت. همزمان با روزهای پایانی سال تقاضا برای کارت هدیه افزایش می‌یابد.
بااین‌حال عوامل مختلفی می‌تواند موجب شود که مردم یک کشور ترجیح بدهند بیشتر از پول نقد استفاده کنند. زیرساخت بانکی محدود و ترجیح فرهنگی برای استفاده پول نقد از جمله این عوامل است. با توجه به این نکات یکی از پرسش‌هایی که می‌توان مطرح کرد آن است که دلیل تغییر الگوی خرید ایرانیان در زمینه استفاده گسترده از کارت‌های بانکی برای خرید حتی ساده‌ترین اقلام مصرفی چیست؟

در چنین شرایطی است که نیاز به عرضه اسکناس‌های درشت در کشور احساس می‌شود. پول‌های درشت (High-Denomination Banknotes) به اسکناس‌هایی با ارزش اسمی بالا گفته می‌شود که در مقایسه با دیگر اسکناس‌های رایج در یک کشور، ارزش بیشتری دارند. این اسکناس‌ها معمولا برای انجام معاملات بزرگ‌تر، ذخیره ارزش و مقابله با تورم مورد استفاده قرار می‌گیرند. در کشورهایی که نرخ تورم بالاست، ارزش واقعی پول کاهش می‌یابد. در چنین شرایطی، مردم برای خریدهای روزمره نیاز به حجم بیشتری از اسکناس‌های کم‌ارزش دارند. اسکناس‌های درشت باعث می‌شوند که مردم بتوانند با تعداد کمتری اسکناس، مبادلات خود را انجام دهند. یکی دیگر از نکات قابل‌توجه آن است که هرچه تعداد اسکناس‌های مورد نیاز در گردش بیشتر باشد، هزینه چاپ، توزیع و نگهداری آن‌ها نیز افزایش می‌یابد. با معرفی اسکناس‌های درشت، بانک‌های مرکزی می‌توانند هزینه‌های مربوط به تولید و جابه‌جایی پول نقد را کاهش دهند.
با توجه به این توضیحات، پرسشی مبنی بر چرایی انتشار پول‌های درشت در شرایطی که مردم کشور از کارت‌های بانکی برای پرداخت‌های خود استفاده می‌کنند، به وجود می‌آید. می‌توان گفت در کشورهای درحال‌توسعه، انتشار اسکناس‌های درشت می‌تواند به عنوان نشانه‌ای از ثبات پولی و اعتماد به واحد پولی تلقی شود. با توجه به این شرایط می‌توان گفت افزایش سقف برداشت وجه نقد از خودپردازها هرچند اقدام مثبتی تلقی می‌شود، اما کافی نیست و بانک مرکزی باید در زمینه تولید عرضه اسکناس‌های درشت که با واقعیت قیمت‌ها در اقتصاد کشور تناسب داشته باشد، اقدام کند.