تکتم نیوز/در حالی‌که هنوز گرد طلای سفید برداشت نشده از شالیزارهای گیلان به‌درستی در انبارها ننشسته، صدای جدیدی از دولت در گیلان به گوش رسید؛ صدایی که به نظر می‌رسد از عمق دغدغه برای کشاورز برآمده است.
هادی حق‌شناس، استاندار گیلان، در نشست شورای برنامه‌ریزی استان، با صراحت گفته که «ارز ترجیحی برای واردات برنج باید حذف شود. وقتی کشاورز گیلانی با هزار زحمت تولید می‌کند، چرا برنج خارجی با ارز ارزان وارد بازار شود و او را زمین‌گیر کند؟”»
سخنی که خیلی زود بازتاب وسیعی در میان کشاورزان، فعالان بازار، و حتی کاربران فضای مجازی پیدا کرد.
حذف ارز ترجیحی برنج؛ تصمیمی فراتر از اقتصاد ساده
پیشنهاد حذف ارز ترجیحی برای واردات برنج، در ظاهر یک تصمیم اقتصادی ساده است، اما واقعیت این است که چنین تصمیمی بر لایه‌های متعددی از اقتصاد و معیشت اثری مثبت خواهد گذاشت.
برنج یکی از سه کالای پرمصرف در سفره ایرانیان است و در حال حاضر واردات بخشی از نیاز کشور با ارز ترجیحی صورت می‌گیرد، امری که باعث شده قیمت برنج خارجی نسبتاً پایین‌تر از برنج داخلی باشد.
این موضوع سال‌هاست که گلایه کشاورزان گیلانی را به دنبال داشته است، کشاورزانی که با دست‌و‌پنجه نرم‌کردن با گرمای تابستان، کمبود آب و هزینه‌های سرسام‌آور تولید، در پایان فصل برداشت، باید محصول خود را به قیمت‌هایی به‌فروشند که حتی هزینه کاشت را هم جبران نمی‌کند.
سود اصلی ارز ترجیحی، در جیب واسطه‌ها نه مصرف‌کنندگان
تحلیلگران اقتصادی معتقدند که ارز ترجیحی همان‌طور که می‌تواند موجب کاهش قیمت‌ها شود، در بسیاری از مواقع به دلیل عدم نظارت بر زنجیره توزیع و تخصیص رانتی منابع، باعث ایجاد فساد، احتکار و رانت نیز شده است.
به‌گفته یکی‌ از کارشناسان حوزه اقتصاد، «ارز ترجیحی در عمل به جیب مصرف‌کننده نرفته، بلکه تنها واسطه‌ها را چاق کرده و تولیدکننده را ضعیف‌تر ساخته است، لذا اگر به‌جای ارز ترجیحی، یارانه مستقیم به مصرف‌کننده داده شود، هم عدالت بیشتر خواهد بود و هم حمایت از تولید داخل محقق می‌شود.»
کشاورزان شمال: واردات ارزان برنج، پایان کار ماست
در تماس میدانی خبرنگار فارس با برخی از کشاورزان آستانه‌اشرفیه، لاهیجان و صومعه‌سرا، همگی بر یک نکته تاکید داشتند: «وقتی برنج خارجی ارزان وارد بازار شود، ما نه می‌توانیم رقابت کنیم و نه ادامه بدهیم، از این رو زمین‌هامان را یا رها می‌کنیم یا می‌فروشیم. این یعنی نابودی امنیت غذایی.»
از سوی دیگر، برخی فعالان بازار نگرانند که حذف ارز ترجیحی منجر به افزایش شدید قیمت برنج در بازار شود؛ موضوعی که فشار معیشتی بیشتری بر دوش اقشار کم‌درآمد خواهد گذاشت.
نگاه نگران کشاورزان گیلانی به تصمیم نهایی دولت و مجلس
استاندار گیلان از حذف یک سیاست ریشه‌دار سخن گفت، پیشنهادی که در بلندمدت می‌تواند مسیر تولید ملی را هموار کند، لذا مهم آن است که دولت در صورت اجرای چنین تصمیمی، با سیاست‌های حمایتی مکمل از قبیل خرید تضمینی واقعی، پرداخت یارانه هدفمند، و اصلاح نظام توزیع، اجازه ندهد بار اصلی این اصلاحات بر دوش مردم و تولیدکنندگان بیفتد.
در این میان، چشم همه کشاورزان گیلانی به تصمیم نهایی دولت و مجلس دوخته شده است؛ تصمیمی که یا می‌تواند به پایان رنج‌های سال‌های اخیر ختم شود، یا باری تازه بر دوش کشاورز بنشاند.