میرزا کوچک‌خان یک انقلابیِ حقیقی است
برای نمونه ژنرال چارلز دنسترویل، که در همان دوره میرزا، فرمانده نیروهای مسلح انگلیس در ایران بود با صراحت و شفافیت کامل، ملی بودن قیام میرزا و ریشه‌های ایجابی میهن‌پرستی را مورد تأیید قرار می‌دهد و می‌گوید: “نهضت جنگلی از طرف میرزا کوچک‌خان، انقلابیِ معروف که به معنای واقعی کلمه، یک ایده‌آلیست باشرف و منصف است تشکیل یافته … به عقیده من میرزا از وطن‌پرستانِ حقیقی‌ است که امثال او در ایران نادر و کمیاب است.”
میرزا کوچک‌خان تا مرز نابودی حکومت پیش رفت
پیتر آوری، ایران شناس انگلیسی معتقد است: “حقیقت آن است که هر ایرانی آزاده و آگاه با آن همه بی‌هویتی و احساس ذلتی که از شاهان ایران مشاهده می‌کرد به جوش می‌آمد و برای نجات مردم و کشور دست به قیام می‌زد. اقدام میرزا کوچک خان جنگلی در مبارزه با بی‌عدالتی‌ها و فسادهای رنگارنگ درباریان و کشورهای خارجی نیز در همین راستا بود و پیروزی او بر منطقه گیلان و تسلطش بر بسیاری از قسمت‌ها با دستگیری چند نفر انگلیسی در رشت به اثبات رسید.”
ژنرال سرپرسی سایکس، فرمانده انگلیسی پلیس جنوب در کتابِ “تاریخ ایران” می‌نویسد: “حکومت ایران در مقابل این جنبش تقریباً ناتوان شد و اگر اقدامات بریتانیای کبیر نبود احتمال می‌رفت سلطنت را منقرض کنند.”
امید مردم ایران به میرزا کوچک‌خان
ماژور ام.اچ.دانوهو انگلیسی می‌گوید: ” کوچک خان یک ایرانی فرهیخته و آداب‌دان، با شجاعت، پرجذبه و با صلابت است. علاوه بر این؛ او به خوبی با نهادهای سیاسی اروپا و علم مملکت‌داری غرب آشناست.
او که تجسم “ایران جوان” مبارز است، خود را پیام آور اصلاحات می‌داند او که دکترین ملی‌گرایی ایرانی در عام‌ترین معنایش را تبلیغ می‌کند، اعلام کرده است که دشمن سرسخت آشتی ناپذیر حکومت ظالمانه در داخل و مداخله قدرت‌ها از خارج از کشور است.
بلشویک‌ها نیز قبل از حمله به انزلی در نامه‌ای که برای میرزا می‌فرستند، گفته‌اند: “یگانه شخصی که در ایران بر ضد تسلط انگلستان قیام کرد تو هستی رفیق کوچک‌خان؛ تمام ملت ستمدیده ایران با امید و با حسرت، چشم‌های خود را به تو دوخته‌اند.”
یاسنت لویی رابینو، سرکنسول انگلیس در رشت بود، او نیز درباره میرزا می‌گوید: ” قیام جنگلی‌ها برای تقویت دولت و حفظ مملکت است آمال قلبی جنگلی‌ها و مرام واقعی آنها افتتاح مجلس شورای ملی استحکام مبانی مشروطیت راحتی ملت و محو ظلم و استبداد قطع ریشه‌های خیانت و مصونیت وطن از تعرض دشمنان است.”